Post by Bakker GertHallo,
We zijn op skivakantie geweest in Italië en mijn dochter van 10 kwam met een
oeroude vraag af. Waarom smelt de sneeuw niet op de toppen van de bergen? Ik
kon er geen zinnig antwoord op geven.We hebben wel vroeger geleerd op 't
school dat de zon de aarde opwarmt en de aarde de lucht maar verder kwam ik
niet. Wie legt me dat eens uit of waar op het net vind ik hier meer over?
Gert
Jammer dat ik in acht antwoorden nergens de reden hebt gezien waarom
het nu op hoogte kouder is dan op zeeniveau.
Stel je voor een kubieke meter lucht op zeeniveau; door de wind
verplaatst deze zich en als die tegen de bergen aan botst moet hij wel
omhoog.
Wat gebeurt er nu met die kubieke meter lucht: door de daling van de
luchtdruk bij stijging (er rust immers een steeds minder hoge
luchtkolom boven die kuub) zal de kuub uitzetten. Neem nu even aan dat
dat uitzetten redelijk snel gaat (bij een opwaartse snelheid van 10
km/h is die in 6 min al een km hoger!); zo snel dat er weinig tijd is
met warmteuitwisseling met de omgeving (de 'buurkuubjes' gaan immers
ook mee omhoog en veel zonnewarmte absorbeert de luchtbel niet). Wat
gebeurt er dus met die kubb als tie adiabatisch expandeert: door het
verrichten van arbeid op de omgevende lucht (die moet ie bij het
uitzetten wegduwen) koelt ie af. Droge lucht koelt op deze wijze zo'n
0.9 °C af per 100 m. Als de lucht vochtig is zal op een gegeven moment,
als het dauwpunt bereikt is de waterdamp gaan condenseren, bij deze
condensatie komt condensatiewarmte vij, waardoor de temperatuurstijging
van de lucht tot 0.6 °C beperkt blijft en het gaat regenen of sneeuwen.
Het aardige is dat als de lucht de bergkam over is hij weer gaat dalen
en dan weer 0.9 °C/100 m in temperatuur stijgt. Als de lucht dan na de
berg weer op uitgangsniveau terug is is dus de uiteindelijke
temperatuur hoger dan toen de lucht aan de andere kant van de berg
startte! Bovendien is hij gortdroog want alle water was er al
uitgeregend. Dit verschijnsel heet, je raadt ht al: föhn.
De droge lucht van hoge temperatuur is overigens prima in staat om
sneeuw voor de zon te toen verdwijnen en wordt dan ook wel
'sneeuwvreter' genoemd.
De observatie dat sneeuw niet makkelijk smelt bij droge lucht is
gedeeltelijk waar; echter het is vooral de lage temperatuur dat de
sneeuw verdampt voor dat hij smelt (ook wel sublimeren genoemd).
Duidelijk?
--
++++++++++++++++++++++++
Martin Borsje
++++++++++++++++++++++++