Post by NieckqOp een taalforum.
==================================================================
Als jullie een NLNL tekst moeten vervlaamsen, zouden jullie dan "blouse"
veranderen in "bloes" en "jurkje" in "kleedje"?
==================================================================
Tot ca. 1985 werd er tegen de klippen op ontvlaamst.
De trend is nu echter vervlaamsing.
Trouwens 'ontvlaamst' word wel en 'vervlaamst' niet
rood onderstreept. Een teken aan de wand?
Dat rode lijntje onder ‘ontvlaamst’ staat er omdat het werkwoord
‘ontvlaamsen’ niet voorkomt in geredigeerde woordenboeken zoals
Van Dale en in met zorg samengestelde corpora en woordenlijsten
die aan de basis liggen van automatische correctiefuncties.
‘Vervlaamsen’ wel, net als (in Van Dale) ‘veramerikaansen’,
‘verbrabantsen’, ‘verdrentsen’, ‘verduitsen’, ‘verengelsen’,
‘verfransen’, ‘verfriesen’, ‘vergrieksen’, ‘vergroningsen’,
‘verhollandsen’, ‘verindischen’, ‘veritaliaansen’,
‘vernederlandsen’, ‘verspaansen’ en ‘verzweedsen’.
Niet dat dat echt nodig is: je kunt je wel wat voorstellen bij
‘ontvlaamsen’.
Ik vind het een wat lachwekkend woord/begrip. Minder lachwekkend
dan ‘ontoostenrijksduitsen’, ‘ontzwitsersfransen’ of
‘ontbraziliaansportugezen’, maar desalniettemin.
Vreemd genoeg staat ‘ontnederlandsen’ sinds 2012 wél in
Van Dale:
1. overgankelijk werkwoord - heeft ontnederlandst
minder Nederlands maken
‘EU-burgers ontnederlandsen Vlaams-Brabant’
2. onovergankelijk werkwoord - is ontnederlandst
minder Nederlands worden
‘Vlaams-Brabant ontnederlandst - er wordt steeds minder Nederlands
Gesproken’
Twee voorbeelden uit België. In het .nl-domein lijkt
‘ontnederlandsen’ vooral voor te komen in teksten die in een
bepaalde politieke hoek te situeren zijn:
http://tinyurl.com/y736p5c5
http://tinyurl.com/ycca6un2
Wat ‘vervlaamsen’ betreft: nu de meeste Nederlandse kranten in
Belgische handen zijn, kun je je de vraag stellen in welke mate
dat het taalgebruik in die kranten beïnvloedt/zal beïnvloeden.
Met een paar anderen overleg ik over methodes om dat zo objectief
mogelijk te checken. Het is nog te vroeg voor conclusies, maar
er zijn wel voorzichtige aanwijzingen dat het taalgebruik in
Nederlandse kranten alvast een beetje ‘vervlaamst’.
Een bruikbaar voorbeeld is ‘verstrenging’, afgeleid van
‘verstrengen’, een werkwoord waarover het WNT in 1987 al
noteerde: “Thans alleen nog in Vl.-België aangetroffen.”
http://tinyurl.com/yddny6ng
Het woord ‘verstrenging’ is altijd zo’n beetje onder de radar
gebleven.
De overgrote meerderheid van de Nederlanders begrijpt het wel,
zeker in een context, ook al zullen weinig Nederlanders het zelf
spontaan gebruiken.
In België is het een heel gewoon woord, gebruikelijker dan
alternatieven zoals ‘aanscherping’ e.d.
In de digitale databank Gopress wordt ‘verstrenging’ in
Nederlandse krantenteksten tot een jaar geleden slechts
tweemaal aangetroffen.
Een keer in 2012 in De Volkskrant, in een tekst overgenomen
van De Morgen, en dat leidde meteen tot een lezersbrief:
http://tinyurl.com/y8p9zopz
Een zoekopdracht in de digitale Nederlandse krantenteksten
van het afgelopen jaar levert 17 treffers op, in die van de
laatste maand alleen al 4 treffers (wel in ongeveer dezelfde
tekst in verschillende plaatselijke edities van dezelfde
lokale krant).
Maar toch, van 2 treffers over verschillende jaren tot een
tiental treffers in één jaar, het is geen bewijs, maar op
z’n minst wel een aanwijzing.
Ter vergelijking: een zoekopdracht naar ‘verstrenging’ in
de digitale teksten van Vlaamse kranten van het afgelopen
jaar levert 231 treffers op.