Post by AsseMijn zoontje is bezig met zijn huiswerk.
hij moet woorden maken zoals .....oud, dus het is stokoud, en bleek....dus
dat is lijkbleek.
Nu heeft hij het woordje duur. Wat moet daar in godsnaam voor staan?
Dit is nog eens een ouderwets leuke vraag. Volgens mij past 'peper' goed
bij 'duur', dus 'peperduur'. Het is in het taalgebruik gekomen omdat
specerijen vroeger verschrikkelijk kostbaar(*) waren, zodat het lonend
was om maandenlange zeereizen te maken naar tropisceh bestemmingen om
er wat van te scoren.
Post by AsseHoe noem je die soort woorden eigenlijk?
Het zijn samenstellingen van het type 'substantief + adjectief' die een
vergelijking uitdrukken: 'zo zwaar als lood = loodzwaar', 'zo vast als
een rots = rotsvast', 'zo duur als peper = peperduur'. Vaak is het
eerste lid een versterking, en dat kan dan weer verdubbeld worden als
extra versterking: 'ijs-en-ijskoud'.
Maar een speciale naam is er niet voor, bij mijn weten.
Read all about it:
http://oase.uci.kun.nl/~ans/e-ans/12/04/03/02/body.html
Grappig vond ik de samenstelling 'oliedom'. Die kreeg ik niet zo vlug
in een van de categorieën gepropt die in de ANS opgenoemd worden. Blijkt
dat die 'olie' afkomstig is van 'olijk'. Volgens Van Dale:
"wellicht verbastering van olijk dom; vroeger was olijk een versterkend
voorvoegsel".
Marcel D.
(*) In die vervlogen tijd zullen ze wel 'kostelijk' gebruikt hebben
in plaats van 'kostbaar', voordat 'kostelijk' zoiets als 'grappig,
vermakelijk' ging betekenen. Dat blijkt zelfs nog uit de Calisch &
Calische, de eerste versie van het Groot Woordenboek van de Nederlandse
taal, bij het lemma 'kost':
"*-ELIJK, bn. en bijw. (-er, -st), van groote waarde, prachtig, mooi,
rijk, voortreffelijk; dierbaar; lekker, keurig, uitgelezen; opperbest."
--
Posted via Mailgate.ORG Server - http://www.Mailgate.ORG